Cách vào số xe ô tô thế nào, khi nào cần chuyển số… là những nội dung cơ bản mà chắc hẳn bạn sẽ được giáo viên hướng dẫn khi học lái xe ô tô số sàn.
Và trong bài viết này tôi cũng sẽ tóm tắt những nội dung chính về cách sử dụng cần số trên xe ô tô để bạn có thể tham khảo.
Khi mới học, nhiều học viên sẽ thấy khó khăn trong việc sử dụng số xe, vì cùng lúc vừa phải kết hợp với chân côn (li hợp), vừa phải bao quát đường và điều khiển xe đi đúng hướng.
Một số trường đào tạo trước khi cho lái xe thật, thường cho học viên tập số nguội trên xe mô hình để làm quen với cần số, vị trí các số, và thao tác ra vào số, đồng thời kết hợp với việc đạp côn và ga để mô phỏng theo thực tế. Trước đây tôi học ở C500 Hà Nội, cũng phải tập số nguội trong 2 ngày, sau đó mới được tập xe thật. Không rõ giờ các trường có bắt buộc như vậy nữa không.
Nếu có thể, bạn nên mượn xe của gia đình hoặc bạn bè để tập thêm số nguội. Lúc tập, xe sẽ tắt máy, bạn chỉ làm quen cách đạp côn, kết hợp với ra vào, tăng giảm số. Đến khi thuần thục, bạn tiếp tục tập để không cần nhìn xuống cần số mà vẫn có thể ra vào đúng số mình muốn. Kỹ năng này rất quan trọng khi điều khiển xe đang chạy, vì nếu phải nhìn cần số sẽ làm cho tài xế bị sao nhãng việc quan sát đường dẫn tới gây mất an toàn.
Các số trên xe ô tô
Đa phần các xe hiện đại bây giờ đều có 5 số tiến và 1 số lùi. Vị trí bố trí các số phổ biển như hình dưới đây. Xe tập của các trung tâm dạy lái xe và xe dùng để thi sát hạch cũng bố trí số như vậy.
Cần số và cách bố trí các số
Để luyện tập cách vào số xe ô tô (số nguội), bạn có thể làm theo theo các bước như sau:
Tăng từ số 1 lần lượt đến số 5 đến khi thuần thục không cần nhìn vào cần sốGiảm từ số 5 lần lượt về đến số 1 mà không cần nhìnLuyện tập chuyển số tắt, mà không cần theo tuần tự, chẳng hạn từ số 5 chuyển thẳng về số 1, số 4 về số 2, số 3 về số 1, v.v… và ngược lại.Khi đã thành thục với số nguội, giờ là lúc xem xét cách chuyển số cho đúng cách khi lái xe thực (số nóng chứ không phải số nguội nữa).
Khi lần đầu tiên cho xe chuyển bánh, nghĩa là thực sự lái xe, bạn có thể sẽ thấy hơi căng thẳng và xe có thể bị chết máy. Cần nhớ rằng mỗi khi thay đổi số, bạn phải đạp hết côn. Khi xe bắt đầu chuyển bánh (số 1) thì cần phải nhả côn từ từ, nhưng từ số 2 trở lên có thể nhả côn nhanh hơn. Thao tác này sẽ được thảo luận kỹ hơn trong bài hướng dẫn cách sử dụng chân côn xe ô tô.
Thời điểm lên số là khi xe cần tăng tốc, vòng tua đã đủ lớn, có cảm giác máy bị gằn. Còn khi vòng tua thấp, xe ì và hơi bị giật thì đó là lúc cần giảm số. Tham khảo chi tiết trong bài Khi nào cần thay đổi số.
Phần tiếp theo tôi giải thích thêm cách vào số xe ô tô theo tuần tự để bạn theo dõi.
Số 0
Số 0 hay còn gọi là Số Mo thực chất là không vào số nào cả, xe ở trạng thái tự nhiên. Khi đó bánh răng không ăn khớp ăn khớp, và xe không chuyển động. Khi tập lái và khi thi sát hạch, bạn lưu ý phải về số 0 trước khi khởi động máy. Khi kết thúc bài thi sát hạch, bạn cũng nhớ về số mo cùng với kéo phanh tay.
Trong bài thi sát hạch lái xe đường trường, giám thị cũng sẽ yêu cầu bạn dừng xe đỗ vào lề đường như một phần của bài thi. Khi đỗ xe xong, bạn cũng cần về số 0 và kéo phanh tay.
Số 1
Khi đi số 1, xe có lực khỏe nhất, nhưng di chuyển chậm nhất. Muốn cho xe xuất phát, bạn cần bắt đầu từ số 1, trừ khi đường đang dốc xuống thì có thể bắt đầu chuyển bánh bằng số 2 cũng có thể được.
Số 1 cũng được sử dụng khi đi xe trong bài thi sa hình, hay khi chạy chậm trên đường đông đúc như đi qua chợ chẳng hạn.
Về thao tác thực hiện: từ số 0, bạn đặt tay vào cần số, kéo hết sang trái rồi đẩy vuông góc lên trên, đến khi nghe tiếng kịch nhẹ thì dừng. Lúc đó bạn đã vào xong số 1.
Số 2
Vào số 2 cho phép xe đi nhanh hơn, và tiết kiệm nhiên liệu hơn số 1. Người mới tập lái rất hay bị vào nhầm số 4 thay vì số 2.
Từ số 1, bạn kéo thẳng cần số hết cỡ xuống phía dưới. Trong khi kéo, lưu ý hơi ép sang trái để tránh vô ý vào nhầm số 4.
Thực chất của việc tăng từ số 1 lên 2 là kéo cần số thẳng từ trên xuống dưới.
Số 3
Số này cho phép xe di chuyển với tốc độ vừa phải, khoảng 30-40 km/giờ. Học viên dễ bị về nhầm số 1 trong khi định vào số 3. Nhầm lẫn này có thể gây nguy hiểm cho xe khác đi sát phía sau, vì ngay khi bạn nhấc chân côn lên, xe sẽ đột ngột giảm tốc độ (do về số 1) mà đèn phanh không hề bật sáng để cảnh báo.
Để chắc chắn vào đúng số 3, bạn đẩy từ vị trí số 2 về số 0, sau đó mới đẩy thẳng lên.
Thực ra vị trí tự nhiên của cần số lúc bình thường nằm giữa số 3 và 4 (xem lại hình trên). Do đó, khi bạn đẩy về số 0 và thả lỏng tay dừng lại một chút xíu, cần số đang nằm ngay dưới số 3 và trên 4. Và bạn chỉ cần đẩy hết cần số thẳng lên trên là xong.
Số 4
Số 4 khá lý tưởng cho di chuyển xe trong thành phố. Nó cho phép xe chạy đủ nhanh mà không bị gằn máy (như số 3), và vẫn đủ khỏe (hơn số 5) khi muốn vượt xe khác.
Từ vị trí số 3, bạn chỉ cần kéo thẳng cần số xuống dưới, trượt qua số 0, xuống hết cỡ đến khi thấy tiếng “kịch” nhẹ là đã vào xong số 4.
Số 5
Từ số 4 bạn dùng tay đẩy về số 0, rồi ép ngang hết sang phải, sau đó mới đẩy hết lên trên đến khi cần số dừng lại và bắt vào số 5. Cũng có nhiều người mới học vào nhầm số 3 khi định vào số 5. Vì vậy bạn đừng quên thao tác ép hết cần số sang phải trước khi đẩy lên.
Số 5 cho phép xe chạy với tốc độ cao nhất, nhưng lực cũng yếu nhất. Vì vậy, thường bạn chỉ nên dùng số này khi xe chạy trên 50 km/h.
Cầm cần số thế nào là đúng
Bạn đặt tay lên đầu cần số, phần củ phình to nhất và có vẽ sơ đồ số, chứ không cầm ngang thân cần.
Còn cách đặt bàn tay thế nào thì không có quy định chuẩn. Bạn có thể tham khảo một số cách đặt tay phổ biến như sau:
Bàn tay khum lại và úp lòng bàn tay lên đầu cần số
Thực tế thì tôi không chắc có trường lớp nào hướng dẫn cụ thể cách cầm cần số. Bạn hoàn toàn có thể chọn cách nào thấy thuận tiện, thoải mái, và dễ thao tác là được. Điều quan trọng hơn cả là cần nhớ vị trí các số, và luyện tập thuần thục để không cần nhìn vào cần số mỗi khi tăng giảm số.
Cá nhân tôi quen dùng theo cách đầu tiên: đặt úp lòng bàn tay vào đầu cần số. Như vậy vừa có lực khỏe, vừa tiện vì chỉ cần 1 vị trí đặt tay cho tất cả các số. Và cả với xe tự động cũng dùng cách này được luôn. Rất tiện :)).
Tăng giảm số nhẹ nhàng
Người mới học lái thường hay ghì cần số, và dùng lực mạnh để thay đổi số. Thực ra việc dùng sức không làm cho thao tác dễ hơn, mà trái lại khiến bạn khó cảm nhận được vị trí các số. Vì thế, mặc dù mới học, bạn cũng nên chủ động sử dụng lực vừa phải và ra vào số nhẹ nhàng. Càng nhẹ nhàng càng dễ thao tác.
Khi đã quen, thì việc sử dụng số cũng sẽ tự nhiên và thoải mái hơn. Khi đó bạn chỉ cần gạt và đẩy nhẹ là đã có thể vào được số mong muốn.
Điều quan trọng cần nhớ là các số nằm đối xứng hoặc song song với nhau (hình vẽ trên). Người mới tập xe thường đẩy cần số chéo chứ không thẳng hoặc vuông góc, nên hay thấy bị vướng và vì thế phải dùng lực. Thao tác như vậy không đúng, bạn cần đẩy cần số theo đường thẳng hoặc theo các góc vuông thì sẽ thấy nhẹ nhàng và không cần phải dùng nhiều sức.
Chuyển số tắt
Chuyển số tắt là tăng giảm số không theo tuần tự, mà theo kiểu nhảy cóc, bỏ qua một hoặc nhiều số.
Thông thường, khi xe xuất phát bạn cài số 1, sau đó tăng lần lượt đến số 5. Nhưng trên thực tế, đôi khi bạn có thể tăng trực tiếp từ 1 lên 3 hoặc 2 lên 4… trong một số tình huống, chẳng hạn như trên đoạn đường dốc và xe đã đủ tốc độ và vòng tua.
Tương tự, khi học lái, thấy giáo sẽ hướng dẫn về số tuần tự từ cao xuống thấp (như tôi đã nói ở trên). Nhưng trong những điều kiện nhất định, chẳng hạn khi xe phải phanh gấp và giảm tốc độ đột ngột, thì hoàn toàn có thể (và cũng nên) chuyển số nhảy cóc từ số cao (số 4 hoặc 5) về số thấp (1 hoặc 2) cho phù hợp tốc độ thực tế.
Điều quan trọng khi chuyển số kiểu nhảy cóc (còn gọi là sang số tắt) là cần đảm bảo cho xe và số cùng tốc độ (gọi là đồng tốc) thì xe mới không bị ì hoặc bị gằn máy.
Cách vào số xe ô tô kiểu nhảy cóc này được nhiều người khuyên không nên dùng, hoặc chỉ dùng khi đã có kinh nghiệm.
Nếu bạn mới học lái và thấy thao tác này chưa quen, thì xin đừng vội, cứ làm tuần tự như thầy giáo đã hướng dẫn. Tới khi đã nhuần nhuyễn với kỹ thuật chuyển số và điều khiển xe, khắc sẽ biết khi nào cần chuyển số, cũng như cách chuyển số tắt cho phù hợp với điều kiện thực tế.
Sử dụng số trong bài thi sát hạch
Trong bài thi sát hạch đường trường có giám thị trên xe chấm điểm. Bạn nên lưu ý những điểm liên quan đến cách vào số xe ô tô như dưới đây:
Vào số phù hợp với tốc độ xe và điều kiện trên đườngChuyển số nhẹ nhàng, an toànĐưa tay phải trở lại cầm vô lăng sau khi đã chuyển số xongKhông nhìn vào cần số khi thay đổi sốBình tĩnh đạp hết côn rồi vào lại đúng số cần thiết nếu lỡ vào nhầm số===================
Trong bài này tôi đã trình bày cách vào số xe ô tô cũng những nội dung liên quan, hy vọng bạn đọc được những thông tin hữu ích cho việc học lái xe của mình. Nếu thấy hay, nhớ Like động viên tôi nhé.
