(Siêu hocketoanthue.edu.vn võ thuật Lý Tiểu Long. Ảnh: Getty)
Là người tạo nên nhiều cảnh quay mang tính biểu tượng về võ thuật
Lý Chấn Phiên (tiếng Anh: Bruce Lee, 27 tháng 11 năm 1940 – 20 tháng 7 năm 1973) hay được biết đến với cái tên Lý Tiểu Long - một nam diễn viên võ thuật người Mỹ gốc Hoa nổi tiếng trongđiện ảnh Hoa Kỳ, đồng thời là võ sư sáng lập võ phái Triệt quyền đạo.
Những bộ phim của Lý Tiểu Long nổi tiếng được nhiều người công nhận,rất nhiều cảnh mang tính biểu tượng về võ thuậtcủa ông chotới nay ít có bộ phim nào xây dựng đượcnhững cảnh huyền thoại ấy.
Điển hình như Phi cước trong phim Đường Sơn đại huynh (The Big Boss - 1971): Lý Tiểu Long đã tung ra cú phi cước tuyệt đẹp, thậm chí bay cao hơn đầu đối thủ.
(Phi cước trong phim Đường Sơn đại huynh (The Big Boss – 1971). Ảnh: Tienphong.vn)
Cònnhiều cảnh huyền thoạikinh điển khác như: Cú đá lộn ngược trong phim Long tranh hổ đấu (Enter the Dragon - 1973); Tiền điểm cước khóa tội phạm trong phim The Green Hornet (khoảng năm 1966); Cao tảo cước với “trùm cuối” trong phim Tinh võ môn (Fist of Fury - 1972); Phi cước hù dọa Kareem Abdul-Jabbar trong Trò chơi tử thần (Game of Death - 1978); Tất cước đỡ đòn trước Chuck Norris trong phim Mãnh Long quá giang (The Way of the Dragon - 1972); Phi cước trên đệm lò xo với cô vợ Linda Lee; Tiền cước chặn đứng Han trong phim Long tranh hổ đấu (Enter the Dragon - 1973); Tiền cước tấn công Bolo Yeung trong phim Long tranh hổ đấu (Enter the Dragon - 1973);
(Cao tảo cước với “trùm cuối” trong phim Tinh võ môn (Fist of Fury - 1972). Ảnh: Tienphong.vn)
Những bộ phim có các cảnh quay trên đã gópphần lớn vào di sản điện ảnh của Lee. Tuy nhiên người ta không biếtrằng, Lý Tiểu Long đã có quá trình đóng phim và làm việc trong lĩnh vực điện ảnh và truyền hình từ rất lâu trước khi tỏa sáng trong The Big Boss năm 1971.
Đóng cảnh quay đầu tiên từ khi còn chưa…học bò
(Lý Tiểu Long thời trẻ trong My Son A-Chang. Ảnh:moviesmoviesmoremovies / IG)
Vai diễn đầu tiên của ông là một đứa trẻ sơ sinh trong Cô gái cổng vàng (Golden Gate Girl) của Esther Eng, được quay ở California. Cha của Lee, Li Hoi-chuen, là bạn của Eng, người muốn có con cho một số cảnh nhất định trong bộ phim của cô ấy về một gia đình bị ghẻ lạnh cuối cùng đã hòa giải vì sự cần thiết phải nỗ lực hỗ trợ cho cuộc kháng chiến của Trung Quốc chống lại Nhật Bản.
Li, Cha của Lý Tiểu Long, một cựu diễn viên kinh kịch người Quảng Đông, đều nhận thức được sự mơ hồ của sự nghiệp diễn xuất và không muốn đưa con trai mình vào con đường bấp bênh tương tự. Tuy nhiên, trước yêu cầu của bạn mình và nhu cầu các thành viên của cộng đồng người Hoa kiều giúp đỡ lẫn nhau, Li cuối cùng đã đồng ý.
Ở giai đoạn này, Lý Tiểu Long thậm chí còn chưa học cách bò, nhưng vẫn sẵn sàng cho màn cận cảnh của mình (và là màn diễn giả…gái duy nhất trong cuộc đời diễn của mình). Khi đó Lý Tiểu Long chỉ xuất hiện trong một vài cảnh (một cảnh bị đung đưa đi ngủ và cảnh khác khóc lóc và khua khoắng như một đứa trẻ bất mãn điển hình).
Không lâu sau, gia đình Lee trở về Hong Kong. Cha anh, nhờ có mối quan hệ với hệ thống sân khấu kịch, đã sớm bắt đầu làm việc trong ngành công nghiệp điện ảnh Hồng Kông còn non trẻ. Các chuyên gia đã đến thăm nhà của Lý và bố ông thường đưa con đi tới trường quay những bộ phim mình đang đóng. Chính trong những lần này, Lý Tiểu Long được phát hiện và đã có vai diễn đầu tiên thực sự của đời mình.
(Lý Tiểu Long trong vai cậu bé mồ côi 10 tuổi trong The Kid, ra mắt năm 1950. Ảnh: Handout)
Đó là bộ phim The Birth of Mankind (1946), một bộ phim tâm lý tình cảm, Lý Tiểu Long đã vào vai một thanh niên bỏ trốn cuối cùng trở thành tội phạm nhí trước khi bị một chiếc xe tải đâm.
Không giống như tác phẩm sau này của anh ấy, bộ phim không thành công và chỉ đáng chú ý khi đánh giá Lee là một đứa trẻ cứng rắn, ngoan ngoãn với trái tim vàng – loại vai được đóng khung diễn xuất trong suốt các vai đóng phim thời thơ ấu của ông.
Chính vì thế các bộ phim tiếp theo của ông, Wealth is Like a Dream (1948), ông đóng vai một cậu bé bị lạc sau cuộc hỗn loạn của Thế chiến thứ hai.
Hai năm sau đó, đạo diễn Fung Fung chuyển thể bộ truyện tranh nổi tiếng Kid Cheung của Yuen Po-wan và cần một diễn viên nhí có sự kết hợp phù hợp giữa thông minh đường phố và lòng tốt. Fung đã xem tác phẩm trước đây của Lý Tiểu Long và đến xin phép người cha để mời ông tham gia bộ phim của mình. (Bộ phim sau đó được phát hành với tên gọi The Kid, và cái tên khác là My Son A-Chang bằng tiếng Anh).
Cha của Lý Tiểu Long luôn kì vọng con sẽ đạt được một nghề nghiệp khác vững chắc hơn nên ông ban đầu đã từ chối lời đề nghị của Fung về vai chính cho con trai mình. Người cha chỉ mủi lòng khi Fung hứa với ông đó là vai diễn dành riêng cho Lý Tiểu Long để ông thể trông chừng con mình trong quá trình quay phim.
The Kid khi được phát hành là một trong những bộ phim quan trọng nhất của Lý Tiểu Long. Sự thành công không chỉ về mặt thương mại và phê bình điện ảnh mà nó còn đánh dấu sự trưởng thành của ông trong vai trò nhân vật chính của phim.
Không chỉ vậy, bộ phim còn gây chú ý khi tạo cho Lý Tiểu Long một nghệ danh mới trên màn ảnh. Trước đây ông được biết đến với cái tên Little Hoi-chuen, theo tên của người cha. Vì vóc dáng nhỏ bé, nên biệt danh của Lee được đổi thành Li Xiao-long (Tiểu Long Nữ). Lý Tiểu Long say mê cái tên này đến nỗi ông đã chọn sử dụng nó trong cuộc sống riêng tư của mình thay vì tên khai sinh của mình, Li Jun-fan.
(Tất cước đỡ đòn trước Chuck Norris trong phim Mãnh Long quá giang (The Way of the Dragon - 1972)- Ảnh: Tienphong)
Sự nghiệp đóng phim lúc còn ấu thơ cũng nhiều thăng trầm và vinh quang
Tuy nhiên, bất chấp những gì có được trong The Kid, sự nghiệp điện ảnh của Lý Tiểu Long đbị đóng băng trong một số năm. Những hành vi ngỗ ngược của Lý ở trường đã gây rắc rối cho cha mẹ và người cha vẫn cảnh giác khi cho phép con trai mình tham gia quá nhiều vào việc làm phim.
Để trừng phạt Lý Tiểu Long vì hành vi sai trái của mình, cha ông đã cấm con trai mình đóng vai chính trong phần tiếp theo của The Kid và trong 3 năm chỉ cho phép anh làm một bộ phim, The Beginning of Man vào năm 1951.
Bruce thích làm phim và sau nhiều lần phản ứng, cha mẹ ông đã cho phép ông làm việc thường xuyên trở lại. Lý đã trở thành một gương mặt quen thuộc khi làm việc cho Union Film Enterprises (UFE), một nhóm các nhà làm phim cánh tả mong muốn tạo ra những bộ phim chất lượng cao, có ý thức xã hội. Nòng cốt của đoàn luôn là các diễn viên giống nhau và Lee đảm nhiệm vai trò của một cậu bé tuổi teen. Từ năm 1953 đến năm 1955, ông xuất hiện trong 10 bộ phim của UFE có tựa đề kịch tính như An Orphan's Tragedy, In the Face of Demolition và A Mother Tears .
(Lý Tiểu Long bên chiếc côn nhị khúc - vũ khí đặc trưng của ông. Ảnh: CNN)
Bộ phim quan trọng nhất trong số những bộ phim này là A Guiding Light (1953), một trong những vai diễn quan trọng nhất của Lee cho đến thời điểm đó, kể về một cậu bé vô gia cư (Lee), được nhận nuôi bởi một bác sĩ tốt bụng và vợ anh ta, người cuối cùng lớn lên và khám phá ra cách chữa trị mù lòa.
Thật không may, sự khác biệt trong sáng tạo đã khiến UFE tan rã chỉ sau ba năm và sau khi chia tách, rất khó có vai diễn nào dành cho Lý Tiểu Long. Lúc này Lý đã quá già để đóng vai một đứa trẻ ngỗ ngược và quá trẻ để đóng những vai trưởng thành hơn.
Lý Tiểu Long chỉ xuất hiện trong 5 bộ phim trong suốt 5 năm tiếp theo. Có thể cho rằng bộ phim đáng nhớ duy nhất trong giai đoạn này là phim Giông tố năm 1957, bộ phim chứng kiến Lee hành động chống lại dàn diễn viên và đóng vai một quý ông trẻ tuổi tinh tế. Các nhà phê bình không ấn tượng và gọi màn trình diễn của anh ấy là “cứng nhắc” và “giả tạo”.
Thời kỳ sa sút của Lý Tiểu Long tiếp tục trong ba năm sau đó, Ông không xuất hiện trong bất kỳ bộ phim nào – đây là khoảng thời gian không đóng phim dài nhất trong sự nghiệp của Lý Tiểu Long. Điều này kết hợp với những vấn đề liên quan xung quanh việc Lee có xu hướng đánh nhau và gặp rắc rối với chính quyền và cha mẹ ông quyết định gửi ông trở lại Mỹ để bắt đầu lại.
Ngay trước khi sự xảy ra, Lee đã đóng vai chính trong một trong những bộ phim hay nhất trong sự nghiệp của anh ấy. The Orphan (1960) là tác phẩm kinh điển của ngôi hocketoanthue.edu.vn võ thuật thời thơ ấu. Anh đóng vai một thanh niên, Ah Sum, mồ côi trong cuộc chiến tranh với Nhật Bản, tham gia một băng đảng đường phố. Cuối cùng bị bắt, anh ta được lựa chọn giữa trường học và nhà tù. Ah Sum quyết định quỳ xuống và học tập nhưng anh ta đã gây phiền hà cho các thành viên băng đảng cũ của mình khi anh ta từ chối giúp đỡ họ lần cuối.
The Orphan là một hit lớn và màn trình diễn của Lý Tiểu Long đã được ca ngợi. Bộ phim đã phá kỷ lục phòng vé và là bộ phim Hồng Kông đầu tiên đạt được danh tiếng quốc tế sau khi trình chiếu tại Liên hoan phim Milan.
(Khoảng 20.000 người đứng ở bên ngoài nhà tang lễ để được vào gặp mặt Lý Tiểu Long lần cuối và tiễn biệt ông về nơi an nghỉ cuối cùng. Ảnh: kienthuc.net)
Đáng buồn thay, Lý Tiểu Long không thể được hưởng thành quả của bộ phim. The Orphan được khởi quay vào những tháng đầu năm 1959 và khi bộ phim chưa ra mắt, ông rời Hong Kong đến San Francisco vào cuối tháng 4.
Có lẽ vinh quang lớn hơn đang chờ đợi Lý Tiểu Long ở Mỹ. Nhưng vinh quang lớn này Lý Tiểu Long cũng đã không được tận hưởng sau cái chết gây tranh cãi năm 1973 tại Hồng Công khi ông đang đóng bộ phim Bộ phim Trò chơi tử thần (Game Of the Death)./.
